SERCE OD NOWA – czyli wszystko o rehabilitacji kardiologicznej

Zawał, udar, wypadek – w takich sytuacjach najważniejsze jest oczywiście uratowanie życia. Jednak o jego jakości po takim zdarzeniu w dużej mierze decyduje przyjęty model leczenia, a szczególnie podjęta w odpowiednim momencie profesjonalna rehabilitacja.

 

Serce od nowa

Choroby układu sercowo-naczyniowego stanowią w Polsce przyczynę prawie połowy zgonów. Co prawda odsetek przypadków śmiertelnych po zabiegach kardiologii inwazyjnej w naszym kraju systematycznie spada (jest jedną z najniższych wśród krajów OECD), jednak Polska ma bardzo wysokie statystyki umieralności w ciągu roku i w kolejnych latach po zawale. Według Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego (PTK), co 11. pacjent umiera w ciągu 12 miesięcy po wypisie ze szpitala. Jak podaje PTK, na rehabilitację kardiologiczną w trybie stacjonarnym trafia niespełna 24 tys. pacjentów rocznie, a w oddziale dziennym ok. 4,5 tys. Tymczasem potrzebuje jej niemal pół miliona Polaków. Niestety w wielu miejscach w Polsce jest ona niedostępna, co wynika z powodu zbyt małej ilości świadczeń zakontraktowanych przez NFZ lub z faktu, że pacjenci po hospitalizacji z powodów kardiologicznych nie są na nią niestety kierowani.

 

Rehabilitacja to powrót do życia

Jeszcze 50 lat temu osoby z chorobami układu sercowo-naczyniowego były unieruchamiane lub zalecano im ograniczanie wysiłku fizycznego. Dziś wiadomo, że rehabilitacja (w tym jej niezbędny element – ćwiczenia ruchowe) powinna zostać wdrożona możliwie jak najwcześniej od wystąpienia incydentu sercowo-naczyniowego, bezpośrednio po ustabilizowaniu się stanu pacjenta. Dlatego rozpoczyna się już w warunkach sali intensywnego nadzoru, a następnie jest kontynuowana na oddziałach rehabilitacji kardiologicznej lub w sanatoriach. Jak podaje Światowa Organizacja Zdrowia, to właśnie rehabilitacja kardiologiczna powinna zapewnić „najlepsze warunki fizyczne, psychiczne i socjalne” aby powrót do pełnej aktywności w zakresie życia społecznego oraz zawodowego – przy własnym udziale chorego – był możliwy. Głównym celem rehabilitacji kardiologicznej jest więc poprawa jakości życia, ograniczenie postępów choroby, zmniejszenie ryzyka zdarzeń sercowo-naczyniowych, a także zmniejszenie stopnia niepełnosprawności w różnych aspektach codziennego funkcjonowania.

 

Kto może skorzystać z usługi

Świadczenia w zakresie stacjonarnej rehabilitacji kardiologicznej są skierowane m.in. do pacjentów po ostrych zespołach wieńcowych, operacjach, implantacji urządzeń do elektroterapii i transplantacji. Są udzielane chorym bez powikłań pooperacyjnych lub po ich ustąpieniu.

 

Na czym polega rehabilitacja kardiologiczna

 

Specjaliści podkreślają, że efektywna terapia schorzeń układu sercowo-naczyniowego powinna być kompleksowa, wieloetapowa, realizowana w trybie ciągłym i zindywidualizowana. W klinice rehabilitacyjnej MARIANNA (Grupa ORPEA POLSKA) rehabilitacja kardiologiczna, w ramach kontraktu z NFZ, jest realizowana w trzech formach – w warunkach stacjonarnych (pacjent przebywa w ośrodku przez całą dobę), w ośrodku dziennym (pacjent przyjeżdża na ustalone sesje rehabilitacyjne) oraz w formie telerehabilitacji – pacjent rehabilituje się w domu. Rehabilitacja „serca” jest zawsze prowadzona w oparciu o indywidualnie dobrany schemat treningowy, przygotowany przez zespół lekarzy specjalistów – kardiologa oraz lekarza rehabilitacji medycznej lub balneologii i medycyny fizykalnej we współpracy z magistrem fizjoterapii. Schemat ustala się na podstawie przeprowadzonego testu wysiłkowego na bieżni ruchomej lub cykloergometrze, testów marszowych, wyników innych nieinwazyjnych badań kardiologicznych (m.in. EKG metodą Holtera, ECHO serca, monitorowanie ciśnienia tętniczego metodą Holtera) oraz ogólnego stanu zdrowia pacjenta.

 

 

Rehabilitacja kardiologiczna w warunkach stacjonarnych obejmuje okres wczesnej rehabilitacji. Rozpoczyna się – w zależności od kategorii –  nie później niż po 28, 42 lub 56 dniach od wypisu ze szpitala.  Przeznaczona jest dla chorych po ostrych incydentach sercowych, zabiegach kardiochirurgicznych, z wysokim ryzykiem powikłań sercowo-naczyniowych, z istniejącymi chorobami współistniejącymi.  Pobyt pacjenta w Ośrodku trwa od 2 do 5 tygodni. Program rehabilitacji obejmuje wielokierunkowe i kompleksowe działania, które zmierzają do zatrzymania postępów chorób układu krążenia oraz zapobiegania tragicznym powikłaniom. Nad przebiegiem czuwa zespół kardiologów, lekarzy rehabilitacji medycznej, internistów, rehabilitantów, psychologów, dietetyków i terapeutów zajęciowych.

 

Rehabilitacja realizowana w ośrodku dziennym różni się od stacjonarnej tym, że pacjent rehabilituje się w Ośrodku przez kilka godzin dziennie. Czas jej trwania ustalany jest indywidualnie przez lekarza ośrodka dziennego i wynosi nie więcej niż 24 dni zabiegowe w okresie 90 dni. Jest szczególnie polecana pacjentom, którzy nie wymagają całodobowej opieki medycznej i dlatego mogą przyjeżdżać na rehabilitację do Ośrodka w umówionych godzinach, gdzie pozostają pod nadzorem specjalistów, a w razie konieczności mają możliwość skorzystania z porady kardiologa czy innego lekarza. Ci pacjenci są zwykle chętni do przejścia na telerehabilitację (rehabilitację w domu), gdy tylko jest to możliwe. Podczas rehabilitacji rozpoczętej w Ośrodku (trwa ok. tygodnia), specjaliści oceniają stan kliniczny i wydolność fizyczną oraz opracowują indywidualny plan treningowy, który jest następnie kontynuowany w domu. Pacjent jest wtedy wyposażony w urządzenie Pro-PLUS, które umożliwia wykonanie czynności niezbędnych do rozpoczęcia sesji treningowej. Są to: pomiar ciśnienia i masy ciała, badanie EKG przed rozpoczęciem ćwiczeń, odebranie telefonu z Ośrodka i udzielenie odpowiedzi na kilka standardowych pytań, badanie EKG rozpoczynające sesję, wykonanie kilku cykli ćwiczeń, badań EKG i odpoczynków zgodnie z wytycznymi aparatu. Po zakończeniu sesji treningowej, urządzenie automatycznie przesyła do Ośrodka zgromadzone dane (EKG, poziom saturacji).

 

Telerehabilitacja w warunkach domowych jest bezpieczna i efektywna oraz – co najważniejsze – akceptowana przez pacjentów (dane mówią o rezygnacji na poziomie zaledwie 1%). Osoby, które
z niej skorzystały, mówią o znacznej poprawie jakości życia oraz możliwości szybkiego powrotu do codziennej aktywności. Dodatkowo, ta forma rehabilitacji jest znacznie tańsza dla państwa niż rehabilitacja ambulatoryjna, która – jak każda hospitalizacja – oznacza znacznie większe nakłady finansowe.

 

Jak skorzystać z rehabilitacji kardiologicznej w ramach NFZ

Skierowanie na rehabilitację kardiologiczną w ośrodku/oddziale dziennym kieruje lekarz oddziału kardiologii lub kardiochirurgii, oddziału chorób wewnętrznych, poradni kardiologicznej lub rehabilitacyjnej. Skierowanie od właściwego lekarza wystarczy przesłać na adres mailowy marianna@orpea.pl, a oryginał dostarczyć do Kliniki MARIANNA w ciągu 14 dni.